Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) - co to?
Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) to powszechny i dobrowolny system oszczędzania na cele emerytalne. Organizowany jest przez każdego pracodawcę, zatrudniającego co najmniej jedną osobę, która podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Obowiązkiem pracodawcy jest otwarcie, we współpracy z wybraną instytucją finansową, indywidualnego rachunku PPK dla pracownika. Będzie on zasilany przez comiesięczne wpłaty, stanowiące prywatny i dziedziczny kapitał pracownika. Środki gromadzone na rachunkach PPK są lokowane w fundusze, które poziom ryzyka dostosowują do wieku uczestnika PPK (tzw. fundusze zdefiniowanej daty).
Utworzenie PPK ma na celu systematyczne gromadzenie oszczędności przez uczestnika programu, z przeznaczeniem na wypłatę po osiągnięciu przez niego 60. roku życia, a także na inne cele określone w ustawie.
Pracownicze Plany Kapitałowe - podstawa prawna
Ustawa z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych określa zasady:
- gromadzenia środków w Pracowniczych Planach Kapitałowych,
- zawierania umów o zarządzanie PPK i umów o prowadzenie PPK,
- finansowania i dokonywania wpłat na Pracownicze Plany Kapitałowe,
- dokonywania wypłat transferowych, wypłat i zwrotu środków zgromadzonych w PPK.
Nowe przepisy dotyczące dobrowolnego gromadzenia oszczędności emerytalnych weszły w życie 1 stycznia 2019 r.
Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom
Pracownicze Plany Kapitałowe - od kiedy?
Wdrażanie PPK przebiega etapami. Zgodnie z założeniami, w styczniu 2021 r. każdy pracodawca będzie miał utworzone PPK. Harmonogram wdrażania PPK:
- od 1 lipca 2019 r. - podmioty zatrudniające co najmniej 250 osób,
- od 1 stycznia 2020 r. - podmioty zatrudniające co najmniej 50 osób,
- od 1 lipca 2020 r. - podmioty zatrudniające co najmniej 20 osób,
- od 1 stycznia 2021 r. - pozostałe podmioty oraz osoby zatrudnione w jednostkach sektora finansów publicznych.
PPK - kto może z nich skorzystać?
Pracownicy pomiędzy 18 a 55 rokiem życia są zapisani do PPK automatycznie. Starsi pracownicy (55-70 lat) muszą natomiast sami zgłosić chęć przystąpienia do programu.
Wysokość wpłat do Pracowniczych Planów Kapitałowych
Wpłaty na PPK pochodzą z trzech źródeł:
- od pracodawcy - naliczane procentowo na podstawie wynagrodzenia brutto pracownika. Podstawowa wpłata, którą powinien uiszczać pracodawca, wynosi 1,5% wynagrodzenia pracownika. Pracodawca może jednak zadeklarować wyższą kwotę do 2,5% wynagrodzenia.
- od pracownika - naliczane procentowo na podstawie wynagrodzenia brutto. Wysokość wpłaty podstawowej określona została na 2% wynagrodzenia. Wysokość wpłaty może wynosić mniej niż 2%, ale nie mniej niż 0,5%, w przypadku, gdy wynagrodzenie osiągane z różnych źródeł w danym miesiącu nie przekracza kwoty odpowiadającej 120% minimalnego wynagrodzenia. Tak jak w przypadku wpłaty dodatkowej po stronie pracodawcy, pracownik może zadeklarować dodatkową sumę nie wyższą niż 2% wynagrodzenia. Łączna suma wpłat (podstawowych i dodatkowych) pracodawcy i pracownika może sięgać maksymalnie 8% wynagrodzenia brutto.
- z budżetu państwa - jednorazowa wpłata powitalna (250 zł) i coroczna dopłata (240 zł) przy spełnieniu określonych warunków.
Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom
PPK - zasady dokonywania wpłat
Przedsiębiorca zobowiązany jest do uiszczania wpłat do PPK. Musi dokonywać ich zaczynając od miesiąca następującego po miesiącu, w którym to powstał stosunek prawny wynikający z umowy o prowadzenie PPK. Wpłata na poczet PPK pomniejsza wynagrodzenie pracownika.
Pracownicze Plany Kapitałowe - obowiązki pracodawcy i pracownika
Obowiązki formalne dotyczące PPK spoczywają na pracodawcy, który nie będzie mógł zrezygnować z wdrożenia systemu w firmie. Może on jedyne zrezygnować z wpłat dodatkowych lub zmniejszyć ich wysokość. Przedsiębiorca, za niedopełnienie obowiązków związanych z PPK, podlega karze grzywny w wysokości od 1000 zł do 1 000 000 zł.
Sam pracownik decyduje jedynie o dalszej chęci uczestnictwa w programie i ewentualnej wysokości wpłat dodatkowych.
Wpłaty do PPK a przychód pracownika
Wpłaty dokonywane przez pracodawcę stanowią dla pracownika przychód wynikający ze stosunku pracy. To z kolei powoduje konieczność obliczania i pobierania od niego podatku dochodowego.
Wpłaty do PPK stają się przychodem pracownika w chwili przekazania do instytucji finansowej - w kolejnym miesiącu po miesiącu, w którym wpłaty te zostały obliczone.
Stan konta PPK pracownika
Instytucje finansowe wpisane do ewidencji PPK, spośród których pracodawca wybrał dostawcę PPK, zapewniają uczestnikom programu bieżący dostęp online do systemu prezentującego stan ich oszczędności. Logowanie (nadanie dostępu do takiego systemu) różni się w zależności do instytucji.
Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom
Pracownicze Plany Kapitałowe - dziedziczenie środków
Środki z PPK są dziedziczone. Zebrane środki zasilą rachunek PPK spadkobiercy. Aby wypłacić środki w formie gotówki, konieczne jest wystąpienie z właściwym wnioskiem.
Rezygnacja z PPK
Udział w programie PPK jest dobrowolny. Każdy uczestnik może zrezygnować z niego w dowolnym momencie. Skutkować to będzie wypłatą zgromadzonych środków, jednak pomniejszonych o środki wpłacone przez państwo. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy pracownik zachoruje i postanowi wypłacić część oszczędności - wtedy dokona tego bez konsekwencji finansowych. Dodatkowo, wypłata bez utraty części środków możliwa jest w przypadku pracownika, który zamierza przeznaczyć oszczędności na wkład własny na zakup mieszkania.
Rezygnacja z PPK jest terminowa. Po 4 latach, pracownik który w dalszym ciągu nie będzie zainteresowany uczestnictwem w programie, będzie musiał ponownie złożyć rezygnację. Obowiązkiem pracodawcy będzie poinformowanie po 4 latach pracownika o ponownym dokonywaniu wpłat.
Przedsiębiorcy zwolnieni z obowiązku zakładania PPK
Z obowiązku wdrożenia PPK zwolnieni są:
- przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, którzy nie zatrudniają pracowników. O opcjach zatrudnienia przewidzianych w polskim prawie pisaliśmy w artykule: Formy zatrudnienia pracownika,
- mikro-przedsiębiorcy, jeśli zatrudnione przez nich osoby złożą deklarację rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK,
- podmioty zatrudniające, jeśli w dniu objęcia ich przepisami ustawy prowadzą Pracowniczy Program Emerytalny (PPE) oraz naliczają i odprowadzają składki podstawowe do PPE w wysokości co najmniej 3,5% dla minimum 25% osób zatrudnionych,
- podmioty zatrudniające (osoby fizyczne), które zatrudniają, w zakresie niezwiązanym z ich działalnością gospodarczą, osobę fizyczną, w zakresie niezwiązanym z działalnością gospodarczą tej osoby.
Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom
Wdrożenie i obsługa PPK - dodatkowe usługi księgowe
Planując wdrożenie PPK w swojej firmie, warto skorzystać z pomocy specjalistów w tym zakresie. Wiele biur rachunkowych uruchomiło obsługę PPK jako dodatkową usługę w swojej ofercie. Biura rachunkowe oferują takie usługi z zakresu PPK, jak:
- przygotowanie systemu kadrowo-płacowego do obsługi PPK,
- weryfikacja uprawnień do PPK,
- stworzenie bazy osób uprawnionych do uczestnictwa w PPK,
- odbiór i przetwarzanie deklaracji zatrudnionych dotyczących ich uczestnictwa w PPK,
- przygotowanie pliku rejestracyjnego - zapisywanie zatrudnionych do PPK,
- naliczanie comiesięcznych wpłat do PPK,
- przesyłanie plików xml/csv przez n-portal PPK,
- generowanie plików do systemów kadrowo-płacowych,
- raportowanie decyzji osób zatrudnionych - rezygnacja, zmiana poziomu wpłat, przystąpienie lub wznowienie,
- naliczanie ewentualnych korekt,
- zmiany danych osobowych i kontaktowych.