Dla firm: Czynny żal - kiedy i jak składać?

Co to jest czynny żal?

Czynny żal, zgodnie z przepisami ustawy z 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy, jest zawiadomieniem odpowiedniego urzędu o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego przez podatnika, który się tego czynu dopuścił. Instytucja czynnego żalu pomaga przedsiębiorcy uniknąć potencjalnej kary, na przykład w sytuacji spóźnienia się z opłaceniem podatku lub złożeniem deklaracji podatkowej.

Według art. 16 kodeksu karnego skarbowego – „Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.”

Czynny żal - w jakiej sytuacji złożyć?

Czyny zabronione, w zależności od kwoty zaległego zobowiązania na rzecz państwa, mogą mieć formę wykroczenia lub przestępstwa skarbowego. Za wykroczenia podatnikowi grozi grzywna, zwykle w postaci mandatu, zaś za przestępstwo skarbowe – wyższa kara finansowa, kara ograniczenia, a w niektórych przypadkach nawet pozbawienia wolności. Czynny żal znajduje zastosowanie dla obu rodzajów czynu zabronionego.

Przykładowe przewinienia, dla których podatnik może złożyć czynny żal:

• złożenie deklaracji lub zeznania podatkowego po wymaganym terminie,
• nierzetelne prowadzenie ksiąg podatkowych lub wystawianie faktur z błędami,
• niezapłacenie lub zapłacenie mniejszej kwoty podatku dochodowego lub podatku VAT,
• bezprawne stosowanie obniżonych stawek VAT i zwolnień,
• rozliczanie kosztów uzyskania przychodu, które na to nie pozwalają.

Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom

Podatnik nie musi składać czynnego żalu, jeżeli zauważył swoje uchybienie przed upływem ustawowego terminu złożenia deklaracji. W tej sytuacji wystarczy, by złożył korektę i zapłacił należny podatek. Czynny żal nie znajduje zastosowania także wtedy, gdy doszło do przedawnienia, czyli minęło 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Skuteczność czynnego żalu – od czego zależy?

Złożenie czynnego żalu nie zapewnia składającemu ochrony przed karą. Skuteczność zawiadomienia może być niższa w sytuacjach, gdy podatnik:

• otrzymał już wezwanie w związku z popełnionym czynem zabronionym, a samo przestępstwo zostało udokumentowane przez organy podatkowe,
• jest w trakcie postępowania kontrolnego,
• odpowiedzialny jest za organizację grupy lub nakłanianie osób do popełniania przestępstwa o charakterze skarbowym.

Warto pamiętać, że czynny żal chroni przedsiębiorcę jedynie przed dodatkowymi karami, nie zwalnia go natomiast z obowiązku uregulowania powstałych zaległości. Dla uznania czynnego żalu konieczne jest uiszczenie przez podatnika zapłaty wraz z naliczonymi odsetkami za zwłokę czy złożenie stosownych deklaracji.

W jakim terminie złożyć czynny żal?

W ustawie nie został określony termin, w którym podatnik może przyznać się do popełnionego przestępstwa. Kluczowe dla uznania czynnego żalu za skuteczny jest jednak to, by został on złożony zanim organ skarbowy udokumentuje jego popełnienie.

Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom

Forma czynnego żalu – jak złożyć?

Czynny żal, czyli zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego przedsiębiorca powinien złożyć w formie pisemnej osobiście w urzędzie skarbowym bądź też za pośrednictwem poczty. W przypadku odrzucenia czynnego żalu przez urząd skarbowy, podatnikowi nie przysługuje prawo odwołania się od jego decyzji. Czynny żal nie wymaga wniesienia opłaty skarbowej.

Treść czynnego żalu - co zawrzeć i jak uzasadnić?

Choć nie istnieje urzędowy wzór zawiadomienia o popełnieniu czynu zabronionego, w piśmie podatnik zawrzeć powinien takie elementy, jak:

• informację o dacie przygotowania pisma,
• dane podatnika składającego czynny żal - podanie nazwy firmy lub imienia i nazwiska jej właściciela, a w przypadku spółek prawa handlowego – osoby reprezentującej, danych identyfikujących takich jak numer NIP ( przypadku spółek prawa handlowego, w tym spółki jawnej lub PESEL w przypadku działalności gospodarczej, a także adresu do korespondencji,
• wskazanie adresata dokumentu, czyli Naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla składającego zeznanie,
• określenie charakteru popełnionego czynu zabronionego wraz ze wskazaniem istotnych
  okoliczności, które były związane z tym popełnieniem - na przykład przewlekła choroba, problemy techniczne czy niedopatrzenie,
• dane osób, które miały związek z popełnionym czynem bądź informację, że przy popełnianiu czynu podatnik nie współdziałał z osobami trzecimi,
• informację o tym, czy czyn został już naprawiony (z datą), a jeśli nie – wskazanie dokładnego terminu uiszczenia zaległych należności wraz z naliczonymi odsetkami bądź złożenia deklaracji,
• dodatkowo, w treści czynnego żalu zawrzeć warto informację o incydentalnym charakterze zdarzenia.

Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom

Co dołączyć do czynnego żalu?

Oprócz samego czynnego żalu, podatnik do urzędu skarbowego złożyć powinien:

• potwierdzenie zapłaty uiszczenia wymaganej należności publicznoprawnej - najpóźniej w terminie wyznaczonym przez urząd skarbowy,
• przedmioty podlegające obowiązkowi podatkowemu, które nie zostały dopełnione przez podatnika.

Wzór czynnego żalu z uzasadnieniem

Warszawa, 17 kwietnia 2020 r.

Składa:
Jan Kowalski
(dane podatnika)

Do Naczelnika urzędu skarbowego w: (dane właściwego urzędu)

Zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego

Na podstawie art. 16 § 1 i 4 kodeksu karnego skarbowego zawiadamiam Naczelnika urzędu skarbowego w ……… o popełnieniu przeze mnie błędu polegającego na niezłożeniu we właściwym terminie do 25 marca deklaracji podatkowej VAT-7, którą składam wraz z niniejszym pismem.

Informuję, że obowiązek wypełniłem składając deklarację wraz z niniejszym zawiadomieniem oraz regulując należny podatek wraz z odsetkami.

Przyczyną niedotrzymania terminu była przewlekła choroba z leczeniem szpitalnym, które potwierdza załączone zaświadczenie lekarskie.

Jednocześnie oświadczam, że przy popełnieniu opisanego czynu z nikim nie współdziałałem.

W związku z powyższym, wnoszę o odstąpienie od stosowania sankcji przewidzianych w Kodeksie karnym skarbowym.

Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom

Pragnę zaznaczyć, że działalność gospodarczą prowadzę od ........ lat, a niezłożenie deklaracji VAT-7 i nieopłacenie podatku należnego w ustawowym terminie zdarzyło się po raz pierwszy.

Podpis podatnika.