Czym jest franczyza?
Według oficjalnej definicji, franczyza (ang. franchise) jest systemem sprzedaży towarów, usług albo technologii opartym na ścisłej i nieustannej współpracy pomiędzy niezależnymi prawnie i finansowo przedsiębiorstwami - franczyzodawcą i jego franczyzobiorcami.
Franczyza to zatem nic innego jak prowadzenie własnego biznesu pod szyldem innej marki.
Strony umowy franczyzy
Umowa franczyzy zawierana jest pomiędzy stronami, gdzie:
- franczyzodawca - udziela praw i nakłada obowiązki względem franczyzobiorcy. Przede wszystkim udziela licencji na prowadzenie danego biznesu, upoważniając tym samym franczyzobiorcę do korzystania z pakietu franczyzowego.
- franczyzobiorca - uzyskuje prawa i przyjmuje obowiązki franczyzowe.
Na czym polega franczyza?
Franczyza to specyficzny sposób prowadzenia działalności gospodarczej, w której występuje relacja między franczyzodawcą a franczyzobiorcą. Ich współpraca określona jest pisemną umową. Dotyczy ona takich obowiązków franczyzobiorcy, jak:
- prowadzenie działalności we własnym imieniu i na własny rachunek pod logiem franczyzodawcy,
- opłaty na rzecz franczyzodawcy, w tym opłata za przyłączenie do sieci franczyzowej, opłaty bieżące związane z uzyskanymi zyskami oraz inne opłaty dodatkowe,
- udostępnianie danych finansowych oraz wewnętrznych procedur, które powinny być prowadzone zgodnie z polityką franczyzodawcy na każde jego żądanie,
- nadanie uprawnień do kontroli na wezwanie franczyzodawcy,
- prowadzenie działalności w określony sposób, zgodnie z polityką i koncepcją danego franczyzodawcy,
- obowiązek zaopatrywania się u konkretnego dostawcy lub bezpośrednio u franczyzodawcy,
- zachowanie tajemnicy współpracy.
Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom
Franczyzobiorca nabywa prawo do korzystania z:
- nazwy handlowej franczyzodawcy,
- „know-how” franczyzodawcy,
- znaku towarowego/usługowego marki,
- sposobów prowadzenia działalności gospodarczej,
- systemu postępowania i wiedzy technicznej,
- stałej pomocy handlowej i technicznej franczyzodawcy.
Opłaty związane z franczyzą
Na rzecz franczyzodawcy franczyzobiorca ponosi dwa główne rodzaje opłat:
- wstępną opłatę franczyzową,
- bieżącą opłatę franczyzową.
Franczyzy dużych firm, jak na przykład McDonald’s wiążą się ze sporymi inwestycjami. W przypadku wielu franczyz, „na start” wystarczy nawet kilkanaście czy kilkadziesiąt tysięcy złotych. Obecnie na polskim rynku funkcjonuje ponad 1300 konceptów franczyzowych, wybór jest więc spory.
Pakiet franczyzowy - co zawiera?
W zamian za opłatę związaną z określoną franczyzą, franczyzobiorca otrzymuje tzw. pakiet franczyzowy. To kompletna koncepcja prowadzenia danego biznes. Pakiet franczyzowy składa się z następujących elementów:
- prawo do korzystania z marki - nazwa i znaki towarowe franczyzodawcy,
- know-how - wiedza na temat prowadzenia danego interesu,
- podręcznik operacyjny - obszerny i szczegółowy opis wzoru postępowania franczyzobiorcy i zasad kierowania firmą,
- spis usług świadczonych przez franczyzodawców na rzecz franczyzobiorców.
Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom
Rodzaje franczyzy
Franczyzę można podzielić z uwagi na kilka kryteriów, w tym rodzaj działalności, rodzaj know-how przekazywanego przez franczyzodawców i organizację systemu franczyzowego.
1. Franczyza - podział ze względu na rodzaj działalności
- Franczyza handlowa (dystrybucyjna) – franczyzobiorca sprzedaje asortyment towarów udostępniany mu przez franczyzodawcę, czyli prowadzi działalnością handlową. Franczyza popularna w branży artykułów spożywczych, branży odzieżowej i obuwniczej oraz branży kosmetycznej.
- Franczyza usługowa - franczyzobiorca otrzymuje dostęp do receptur, technicznego oprogramowania i sposobów wykonywania konkretnej usługi, wsparcie w aranżacji punktu usługowego oraz szkolenia personelu w zakresie obsługi klienta. Franczyza popularna w branży gastronomicznej, edukacyjnej i turystycznej.
2. Franczyza - podział ze względu na rodzaj know-how przekazywanego franczyzobiorcy
- Franczyza dystrybucji produktu - w tym rodzaju franczyzy udostępniany jest asortyment produktów lub usług, a relacja między firmami ma charakter dostawca-sprzedawca. W tym modelu dostawcą jest franczyzodawca, a sprzedawcą – franczyzobiorca. Franczyzobiorca nie otrzymuje dostępu do know-how.
- Franczyza koncepcji działalności - franczyzobiorca, poza prawem do korzystania ze znaków towarowych oraz asortymentu towarów czy usług, otrzymuje dostęp do know-how oraz wsparcie ze strony franczyzodawcy.
Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom
3. Organizacja systemu franczyzowego
- Franczyza bezpośrednia - opiera się na bezpośrednim zawarciu umowy franczyzowej między franczyzodawcą a franczyzobiorcą.
- Franczyza wielokrotna - franczyzobiorca zobowiązuje się do tworzenia na określonym terenie nowych punktów systemu, stając się w efekcie franczyzobiorcą wielokrotnym. Umowa określa dokładną liczbę jednostek, które ma utworzyć franczyzobiorca.
- Masterfranczyza - franczyzobiorca ma wyłączność na korzystanie z know-how franczyzodawcy na określonym terenie.
Franczyza – zalety
Dla franczyzodawcy:
- możliwość rozwoju własnej marki,
- pozyskanie lojalnych partnerów,
- poszerzenie kanałów dystrybucji towarów i usług,
- ograniczenie przestrzeni rynkowej dla konkurencji,
- oszczędności w zakresie administrowania kadrami,
- zwolnienie z zarządzania ogromną siecią podmiotów dzięki przekazaniu know-how.
Dla franczyzobiorcy:
- korzystanie ze sprawdzonego systemu biznesowego,
- fachowa pomoc i szkolenia ze strony franczyzodawcy,
- mniejsze ryzyko inwestycji,
- zmniejszenie kosztów reklamy,
- większa wiarygodność i zaufanie klientów,
- brak konieczności posiadania dużego kapitału na rozkręcenie działalności,
- lepsze warunki współpracy z dostawcami i kontrahentami.
Franczyza - wady
Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom
Dla franczyzodawcy:
- ryzyko związane z przekazaniem licencji,
- ograniczona kontrola nad franczyzobiorcą,
- ryzyko współpracy z nieuczciwym franczyzobiorcą,
- możliwość zepsucia wizerunku marki.
Dla franczyzobiorcy:
- wysokie koszty początkowe, w tym koszt udzielenia licencji,
- określony w umowie procent obrotów wypłacany franczyzodawcy,
- ograniczona samodzielność prowadzenia działalności,
- dużą odpowiedzialność za błędne decyzje.
Księgowość dla franczyzy
W ramach umowy po stronie franczyzobiorcy pozostaje zarządzanie placówką. W zależności od umowy franczyzy sprawy związane z księgowością może prowadzić franczyzodawca lub franczyzobiorca.
W przypadku, gdy obowiązek prowadzenia księgowości spoczywa na franczyzobiorcy niezbędne będzie podjęcie współpracy z biurem rachunkowym, które zajmie się formalnościami oraz sprawami związanymi z rozliczaniem podatków. Biura rachunkowe oferują klientom, również prowadzącym biznes pod szyldem innej marki, kompleksowe usługi księgowe. Obejmują one między innymi pomoc w zakresie:
- wyboru formy prawnej działalności,
- wyboru sposobu opodatkowania działalności,
- prowadzenia ksiąg rachunkowych albo podatkowej księgi przychodów i rozchodów,
- prowadzenia ewidencji do celów podatku VAT,
- rozliczeń w zakresie podatku VAT,
- generowania i składaniu deklaracji podatkowych,
- sporządzania zeznań rocznych,
- doradztwa podatkowego,
- obsługi kadr i płac,
- reprezentacji przed urzędami.
Szukasz usług księgowych związanych z artykułem? Prześlij zapytanie ekspertom